Jak radzić sobie ze stresem i tremą przed castingiem?
Mówi się, że przeciętny człowiek biorący udział w pogrzebie wolałaby leżeć w trumnie niż wygłosić
mowę pożegnalną. To przejaskrawiony żart, ale pokazuje jak wielkim lękiem napawają nas
wystąpienia publiczne. Wiele osób może myśleć, że aktorzy, z ich pewnością siebie oraz zdolnością
do wcielania się w różne role, są odporni na stres i tremę przed publicznością. Jednakże okazuje się,
że nawet najbardziej doświadczeni artyści mogą doświadczać tych emocji. Dla tych, którzy dopiero
zaczynają swoją karierę, przesłuchanie na castingu może być niezwykle stresującym
doświadczeniem. Strach przed wystąpieniem publicznym jest zjawiskiem powszechnym, które
dotyka ogromną część społeczeństwa. Skąd zatem bierze się ten lęk? I czy można sobie z nim jakoś
poradzić?
Lęk przed wystąpieniami publicznymi, w tym także udział w castingu, jest zjawiskiem
wielowarstwowym, a jego korzenie tkwią głęboko w ludzkiej psychice. Głównym czynnikiem tego lęku
jest strach przed oceną, zwłaszcza tą negatywną. Obawa ta wynika z naszej fundamentalnej potrzeby
akceptacji społecznej oraz z obaw o utratę reputacji i wartości osobistej w oczach innych. Dążenie do
bycia akceptowanym przez społeczność jest integralną częścią ludzkiej natury. Ponadto, w kontekście
ewolucyjnym, akceptacja przez grupę była niegdyś kluczowym elementem przetrwania. Choć
współczesny człowiek może nie być świadomy tego wpływu, nasz mózg nadal reaguje na tę potrzebę,
widząc ją jako fundament istnienia w społeczności.
„Trema wynika z biologii. Jeśli komuś na czymś zależy, to ma tremę.”
— Stanisław Tym
To co z tym lękiem zrobić?
Rozpoznanie i akceptacja: Pierwszym krokiem jest zrozumienie, że lęk jest naturalny i powszechny.
Akceptacja własnych emocji i świadomość, że nie jest się w tym samemu, może pomóc złagodzić
napięcie.
Przygotowanie: Dobre przygotowanie jest kluczowym narzędziem w oswojeniu stresu i tremy.
Poprzez staranne przećwiczenie roli, perfekcyjne opanowanie materiału, aktor zdobywa nie tylko
pewność siebie, lecz także kontrolę nad swoim przekazem. Zatem ćwicz, ćwicz i jeszcze… ćwicz.
Pozytywne myślenie: Zamiast skupiać się na negatywnych scenariuszach, warto skupić uwagę na
pozytywnych aspektach wystąpienia. Koncentrowanie się na celach do osiągnięcia i pozytywnych
rezultatach może zmniejszyć lęk i zwiększyć pewność siebie.
Zrozumienie publiczności: Pamiętaj, że publiczność z reguły nie jest wroga. Ludzie zazwyczaj chcą, aby
ci się powiodło, dlatego starają się być przychylni i wspierający.
Refleksja po wystąpieniu: Po każdym wystąpieniu warto zrobić krótką analizę, zwracając uwagę na
pozytywne aspekty oraz obszary do poprawy. Takie autorefleksje mogą pomóc w dalszym rozwoju i
budowaniu pewności siebie.
Zgódź się na więcej wystąpień: Im częściej będziesz występować, tym mniej będziesz czuć się
niekomfortowo.
„Wszyscy wielcy mówcy byli najpierw złymi mówcami.”
— Ralph Waldo Emerson
A co bezpośrednio przed wystąpieniem?
Jest wiele technik relaksacyjnych, które mogę być pomocne bezpośrednio przed wystąpieniem.
Nie jesteśmy skazani na bezwiedne działanie naszego organizmu, możemy świadomie wpływać na
nasze myśli, emocje i fizyczne reakcje poprzez praktykę różnych technik.
Wizualizacje
Ćwiczenia wizualizacyjne są skuteczną techniką wykorzystywaną do podniesienia pewności siebie,
koncentracji oraz złagodzenia stresu. Polegają one na tworzeniu w umyśle obrazów lub scenariuszy,
które mają na celu wzmocnienie pozytywnych przekonań i przygotowanie umysłu do osiągnięcia
sukcesu. Wystarczy, wyobrazić sobie siebie podczas wystąpienia i skoncentrować się na
wizualizowaniu pozytywnych rezultatów. Wizualizuj szczegóły. Co widzisz, słyszysz, czujesz? Wyobraź
sobie otoczenie, ludzi wokół ciebie, swoje działania i reakcje. Skup się na pozytywnych emocjach
związanych z osiągnięciem celu. Czuj radość, dumę, pewność siebie. Wizualizuj, jak te emocje
wzmacniają twoje działania. Poprzez regularne praktykowanie takich ćwiczeń, umysł staje się bardziej
przyzwyczajony do pozytywnych myśli i scenariuszy.
Świadomy oddech
Skupienie uwagi na oddechu stanowi istotny element technik relaksacyjnych, szczególnie przed
występami. Głębokie, kontrolowane oddechy mają zdolność uspokajania umysłu i ciała, jednocześnie
wzmacniając koncentrację oraz prowadząc do generowania stanu uważności.
W momencie wzmożonego stresu, obserwujemy tendencję do płytkiego i nieregularnego
oddychania, co wynika z naturalnej reakcji walki lub ucieczki. Jednakże skierowanie uwagi na oddech
może efektywnie pomóc w regulacji emocji i napięcia psychicznego. W ten sposób przekazujesz
swojemu umysłowi informację – spokojnie, nic się nie dzieje, jestem bezpieczny. Spróbuj wykorzystać
metodę oddechu pudełkowego. Jak to zrobić?
- Rozpocznij ćwiczenie od głębokiego wdechu nosem licząc do czterech.
- Następnie zatrzymaj oddech licząc do czterech.
- Powoli wydychaj powietrze przez usta, również licząc do czterech.
- Zatrzymaj oddech po wydechu również licząc do czterech.
- Kontynuuj ten cykl oddechowy przez kilka minut, starając się zachować spokojny, stały rytm.
Uważność
Uważność to praktyka polegająca na skupieniu uwagi na teraźniejszym momencie, bez oceniania czy
zareagowania na nasze myśli, emocje lub doznania. Technika „5 Zmysłów” to prosty sposób
praktykowania uważności, który polega na skupieniu się na swoich zmysłach w celu doświadczania
chwili obecnej. Jeśli czeka cię wystąpienie, a stres bierze górę wykonaj te pięć kroków.
1. Znajdź 5 rzeczy, które możesz zobaczyć: Spójrz wokół siebie i zidentyfikuj pięć różnych elementów otoczenia. To może być cokolwiek, od mebli po dekoracje. Skup się na detalach, które możesz dostrzec.
2. Znajdź 4 rzeczy, które jesteś w stanie poczuć za pomocą dotyku: Zwróć uwagę na różne powierzchnie, poczuj ich miękkość, temperaturę czy teksturę. Określ co czujesz.
3. Znajdź 3 rzeczy, które jesteś w stanie usłyszeć: Zidentyfikuj trzy różne dźwięki, spróbuj usłyszeć to na co zazwyczaj się zwracasz uwagi.
4. Znajdź 2 rzeczy, które możesz poczuć za pomocą węchu: Znajdź dwa różne zapachy, które są dla ciebie wyczuwalne w otoczeniu. To mogą być zapachy jedzenia, kwiatów czy perfum.
5. Znajdź 1 rzecz, którą możesz posmakować: Wreszcie, skup się na swoim zmyśle smaku i zidentyfikuj jedną rzecz, którą możesz teraz spróbować lub masz ochotę spróbować.
Zamień swoją energię zdenerwowania w podekscytowanie
Niepokój i podekscytowanie to niemal identyczne odczucia. Oba są stanami wysokiego pobudzenia,
któremu towarzyszą szybkie bicie serca, suchość w ustach czy spocone dłonie. Podczas gdy
podekscytowanie jest powiązane z emocją radości, niepokój wynika z innej emocji – strachu.
Ponieważ oba te stany fizjologicznie są do siebie tak podobne możesz zamienić swój strach w
ekscytację. Powtarzaj sobie, że jesteś podekscytowany możliwościami, jakie może przynieść twoje
wystąpienie, zamiast bać się zagrożenia, które dostrzegasz. Wymień wszystko co możesz zyskać dzięki
sytuacji, w której się znajdujesz. Skoncentruj się na pozytywnych skutkach tej sytuacji i powiedz sobie,
że jesteś nimi podekscytowany. Zaakceptuj uczucia w ciele, słuchaj ich, ale powtarzaj na głos „Jestem
podekscytowany”.
Umysł działa na ciało, ale ciało może działać na umysł
Stań zgarbiony, opuść głowę i zrób przejętą minę. Jak się czujesz? Mało energii? Czujesz, że nie dasz
rady porwać publiczności? A teraz stań prosto z ramionami do tyłu i głową uniesioną wysoko,
uśmiechnij się. Jak się teraz czujesz? Podejrzewam, że twoja pewność siebie wzrosła. Świadome
kontrolowanie swojej postawy może pomóc nie tylko poczuć się pewniej, ale także sprawi, że będziesz
postrzegany jako bardziej przekonujący i kompetentny przez swoich odbiorców.
Praca nad akceptacją własnych emocji, solidne przygotowanie oraz stosowanie skutecznych technik
relaksacyjnych są kluczowe dla osiągnięcia sukcesu na scenie. Choć walka z lękiem może być trudna,
każde takie doświadczenie stwarza możliwość poszerzenia umiejętności i zwiększenia pewności siebie.
Ważne jest przekonanie, że każde wystąpienie to nie tylko szansa na zaprezentowanie swojego
talentu, ale także okazja do zdobywania nowych umiejętności i rozwijania się jako artysta. To właśnie
w tych momentach, gdy przekraczamy granice własnych ograniczeń, możemy odkryć swój prawdziwy
potencjał.
Aleksandra Mojska
Jestem ekspertką ds. personalnych i dyplomowanym coachem, z ponad dziesięcioletnim doświadczeniem w branży HR. Moja pasja do pracy z ludźmi i rozwijania ich potencjału przyświeca mi od samego początku mojej kariery. Studiując psychologię, zgłębiam zrozumienie ludzkiej natury oraz mechanizmów, które wpływają na nasze zachowanie i samopoczucie. Moje zainteresowania obejmują szeroki wachlarz tematów związanych z rozwojem osobistym, w tym zarządzanie stresem, budowanie odporności psychicznej oraz kształtowanie poczucia szczęścia.
Zapraszam na LinkedIn
